Gen Z: lui of juist ondernemend?

Ondernemend. Onafhankelijk. Zorg voor de omgeving. Dit zijn de kenmerken die veel bedrijven zoeken in een medewerker. Kenmerken die typerend zijn voor Gen Z-medewerkers. Toch is dit niet het beeld dat Generatie X en de Babyboomers van deze generatie hebben. Hoe zit dat nu eigenlijk?

 

De nieuwe golf

Over de precieze definitie van Gen Z, ook wel zoomers, is veel te doen. Als je het op internet zoekt, vind je verschillende jaartallen waarin deze generatie zou zijn begonnen. Dat is ook niet zo gek, omdat er altijd overeenkomsten zullen zijn in de pakweg drie tot vijf jaar overlap tussen generaties. Grofweg zijn mensen uit deze nieuwe generatie geboren tussen 1995 en 2012.

Op het moment van publiceren is deze groep dus tussen de 13 en 28 jaar, waarvan een substantieel deel de beroepsbevolking al heeft gevuld. In 2023 is ruim 30% van de wereldwijde beroepsbevolking al gevuld met medewerkers uit Generatie Z en dit zal elk jaar fors toenemen. We kunnen dus niet om ze heen.

Dat klinkt misschien negatief, maar dat is wel de houding die veel managers, leidinggevenden en oudere werknemers hebben richting de nieuwe, jonge golf werknemers. Het aandeel van de Babyboomers is steeds kleiner en Generatie X is nu de “oude generatie” op de werkvloer. En de verschillen tussen deze oude generaties en de nieuwste generatie kunnen niet groter zijn.

Maar is dat wel zo?

 

Kenmerken van Generatie Z

Generatie Z is de eerste generatie die volledig opgroeit met de nieuwste technologieën: een tablet in de wieg voor Baby-TV op YouTube, vroeg aan de spelletjes om ze voldoende afleiding te geven en al jong komen ze in contact met sociale media. Vooral dat laatste is niet weg te denken uit het opgroeien van deze generatie.

Gen Z kenmerkt zich door een snel-lerend vermogen wanneer het aankomt op technologische vaardigheden. Tevens zijn ze zich enorm bewust en betrokken bij moderne onderwerpen, zoals inclusie, diversiteit, mentale gezondheid en het milieu. Ook dat is een bijkomstigheid van het opgroeien met sociale media.

 

Opvoeding van Gen Z

Daartegenover staat ook dat deze generatie een beschermende opvoeding kent of heeft gekend. De ouders hebben deze jeugd gepamperd en het pad naar volwassenheid zo glad mogelijk gemaakt. Dit wordt ook wel de Curling Ouders generatie genoemd. Het zou niet eerlijk zijn om te zeggen dat deze jeugd een compleet moeiteloze jeugd heeft gehad, maar de ouders hebben zeker hun best gedaan om ze zo veel mogelijk te ontzien van tegenslagen. Het resultaat is dat deze jongeren niet weten hoe ze daarmee om moeten gaan.

 

Het effect van de Corona-pandemie

Wat ook meespeelt: de Corona-pandemie en de lockdown-maatregelen die daarbij kwamen kijken. Generatie Z is een van de groepen die het hardst geraakt is door de pandemie. Al het contact ging via digitale wegen, met sociale media als belangrijkste kanalen. Het “echte” contact ontbrak. (Wist je dat Gen Z’ers minder geneigd zijn tot oogcontact maken? Dit heeft mede te maken met het gebruik van beeldschermen.)

Ook op educatief gebied heeft deze generatie klappen gehad in de ontwikkeling door de pandemie. Studeren vanuit huis vereist een flinke dosis structuur en discipline, vaardigheden die op school worden aangeleerd. Het was erg makkelijk om tijdens een Zoom-les Aardrijkskunde de camera en microfoon uit te zetten, te zeggen dat de laptop niet werkte en intussen een serie te bingen op Netflix, of een paar potjes Fortnite te spelen.

Scholen waren onvoldoende uitgerust voor het onderwijs op afstand. Door gebrek op controle, hebben de Gen Z-leerlingen geen discipline aangeleerd gekregen. Slechte resultaten werden als het ware beloond door de normering naar beneden aan te passen.

 

Gen Z op de werkvloer

Hoe vertaalt dit zich naar de werkvloer? In het werkende leven zijn medewerkers uit Gen Z ambitieuze, ondernemende werknemers en collega’s. Het liefst gaat alles snel. Dat geldt niet alleen voor de werkzaamheden, maar ook de ontwikkelingen van het bedrijf en de variatie tussen taken. Daarnaast hebben ze de wens, of misschien wel verwachting, dat ze zelf kunnen bepalen hoe, wanneer, met wie en waar ze werken.

Generatie Z wil efficiënt werken. Dat drukt zich niet uit in hoe lang je werkt, maar in of je gedaan krijgt wat je moet doen. Output is de basis en als je dit efficiënt weet te doen, houd je meer tijd over voor andere zaken, zoals maatschappelijke, leuke of ondernemende activiteiten.

 

De afstand tussen X en Z

Waarom ziet Gen X ze dan als lui, verwend, ongeduldig en onbetrouwbaar? Deels kun je dat verklaren door de opvoeding. Dit heeft geleid tot een generatie die minder hard heeft hoeven werken. Uiteindelijk is de “de jeugd van tegenwoordig”-mentaliteit zo oud als de kruik, dus ieder vooroordeel dat ook maar een klein beetje bevestigd wordt, ongeacht de reden, leidt alweer tot een algehele negatieve houding.

Maar dat is te simpel. Dat kan niet het hele antwoord zijn. En dat is het ook niet.

Veel interessanter is het om te kijken naar het verschil in werkhouding tussen de beide generaties. Want daar zit een wezenlijk verschil. Generatie X (en in zekere mate ook Generatie Y) is de generatie die graag laat zien dat er hard gewerkt wordt. Starten om halfnegen (of eerder) en dan meteen een mailtje en een Teams-bericht sturen, of je eerste activiteit te loggen op het projectmanagement platform. Bij elke communicatie staan er verschillende managers in de CC, en ook ’s avonds nog even een bericht. Zo. Niks negen tot vijf. Zo hoort het nu eenmaal.

Gen Z daarentegen is veel minder bezig met gezien worden op de werkvloer. Ze hebben de dagstart om half 10, dus dat halfuurtje daarvoor is toch al verloren. Goed om even inspiratie op te doen voor je eigen onderneming. Het geleverde werk gaat later op de dag geheel volgens afspraak naar de betrokken collega’s, op tijd en in goede kwaliteit. Ze weten dat de feedback even tijd kost, dus kunnen ze mooi even een halfuurtje sporten, want ze werken tenslotte vanuit huis. Wel zo efficiënt.

Deze flexibiliteit zorgt ervoor dat er onvoldoende zicht is op de gewerkte uren vanuit het perspectief van de collega’s en managers (overwegend uit Gen X en vroege Gen Y). Wat is er nu precies gedaan binnen de gewerkte uren, als zij er niet een mailtje over krijgen? Dit wekt vragen en vooroordelen op. Want heeft hij echt wel iets gedaan? En zij was zo snel klaar, daar moet wel wat schorten aan het werk. Oh, en die zal wel weer in bed liggen, want ik krijg geen reactie binnen 5 minuten.

Maar als we een stapje terug doen, dan zien we dat er in de basis één belangrijk gemeenschappelijke kenmerk is tussen de beide generaties. De output is belangrijk. De een is alleen gewend dat je dat zichtbaar voor de omgeving oplevert. Als je Gen Z niet meteen afschrijft, maar een kans geeft, ervaar je een gemotiveerde medewerker, die het hele proces op creatieve wijze nog weleens efficiënter zou kunnen maken, en niet alleen voor de eigen agenda.

 

De sleutel(s) tot Gen Z

Zoals gezegd heeft de Z-generatie te maken gehad met een zo glad mogelijk gestreken weg naar volwassenheid. Ouders hebben ze zo veel mogelijk beschermd en op school is de normering aangepast naar hun presteren. Zo hebben ze geen structuur of discipline aangeleerd en liggen hun verwachtingen ver af van de realiteit.

Ze verwachten dat ze zelf kunnen bepalen hoe, wanneer, met wie en waar ze werken. Een flexibele (leef-)werkomgeving waarbij hiërarchie niet aanwezig is, dus iedereen gelijk. Ze willen minder werken, maar wel meer verdienen, omdat de tijden nu eenmaal duur zijn. Daarnaast verwachten ze ook dat alles snel en goed gaat en ze daar alle credits voor krijgen. Dat zijn nogal wat verwachtingen die bedrijven niet (volledig) waar kunnen maken.

Omdat ze hiernaar leven, ook in het werkende leven, strookt hun manier van werken niet met de huidige werkethiek zoals aangewend door Gen X-medewerkers. Dit zorgt voor verzet vanuit de oudere generaties. En dit, op zijn beurt, zorgt voor spanning op de werkvloer en een groter gat tussen de oude en de nieuwe generaties.

Maar hoe moeten we dan de brug slaan tussen deze generaties? Hoe kunnen we wel het beste omgaan met deze nieuwe generatie in de beroepsbevolking? Want we hebben ze nodig. Het omarmen van Generatie Z in je organisatie zal alleen maar een positieve impact maken op het werkklimaat, het lerend vermogen van het personeel en de mate waarin jouw bedrijf bestand is tegen de snel naderende toekomst.

 

Samenwerking tussen Gen X en Gen Z

Een van de antwoorden zit hem in de samenwerking. Een open deur misschien, maar ook al lijkt deze generatie in een oogopslag erg op zichzelf gericht, Gen Z’ers zijn erg gevoelig voor samenwerking en inclusie. Ze zijn bereid zich in te zetten, maar hebben geen weet van de werkethiek en –methodieken. Deze nieuwe lichting werknemers heeft enkel een beetje begeleiding nodig.

Laat ze vooral veel samenwerken met collega’s uit Generatie X. De verschillen zijn groot, maar ze hebben gemeenschappelijke grond in de focus op de output. Juist omdat er een generatie tussen zit en er geen overlap is tussen deze groepen, zoals het geval bij Generatie Y, kunnen ze veel van elkaar leren.

Generatie X kan Generatie Z-collega’s leren werken. Ze kunnen (met geduld) begeleiding geven aan het begin van de carrière van hun jonge collega’s. Met name de basisprincipes over het werkethos, wanneer ze thuis kunnen werken en wanneer ze toch echt bij elkaar op een gemeenschappelijke werkvloer moeten zijn. Vergeet ook vooral niet het stukje over waarom dat moet. Gen Z wil graag zelf de agenda bepalen, maar heeft in hun onervarenheid geen inzicht wanneer dat wel of niet kan.

Gen Z is niet wars van structuur en regels. Wat door veel mensen gezien wordt als onwil en koppigheid, is niets meer dan onwetendheid. Wanneer ze worden uitgelegd hoe en waarom bepaalde items geprioriteerd moeten worden, zijn ze zich veel meer bewust van wat er van hen wordt verwacht.

Dat neemt niet weg dat de jonge medewerkers geen eigen gedachten hebben. En dat is goed. Wanneer dingen onlogisch klinken in hun oren, zullen ze dat aangeven. Het is belangrijk om daarover in gesprek te gaan, want “hoe het nu eenmaal hoort” kan zomaar ineens veranderen. Soms zal je ze meer uitleg moeten geven over waarom het niet zo onlogisch is als ze denken.

Maar blijf luisteren, want het is een creatieve en efficiënte generatie. Als ze weten waarom bepaalde werkafspraken zijn gemaakt, kunnen ze op basis van deze kaders met inzichten en voorstellen komen, die passend zijn voor iedereen.

 

Open en oprecht contact

Het is soms makkelijk om te vergeten dat de werkende Gen Z’ers geen kinderen meer zijn. Het zijn volwassen mensen die ook wensen zo behandeld te worden. Wanneer je contact hebt, zowel online als offline, wordt er verwacht dat dit oprecht is. Zowel als het gaat om contact op persoonlijk vlak als met betrekking tot aan werk-gerelateerde zaken.

Deze generatie wil graag oprechte aandacht en dan ook nog het liefst wanneer het hen uitkomt. Dit kan zich vertalen naar heel veel, maar ook juist naar zo min mogelijk. Echter kan dat niet altijd en ook hierover moet het gesprek worden gevoerd.

Verder spreekt het voor zich dat wederzijds respect de basis moet zijn voor elk gesprek. Het klopt dat de verschillen tussen Gen X, Gen Y en Gen Z groot zijn. De levensfase is anders, de opvoeding is anders en de wereld waarin je bent opgegroeid is anders. Thema’s die voor de een belangrijk zijn, zijn compleet nieuw of misschien zelfs onwennig voor de ander. En je hoeft je niet in te lezen in deze onderwerpen, maar open staan voor de inzichten van de ander om het gesprek aan te gaan is wel belangrijk. En dat geldt wederzijds.

 

Werkomgeving

De werkomgeving moet vooral heel erg inclusief zijn. Generatie Z staat door het internet al het hele leven in contact met mensen met verschillende achtergronden. Voor hun is een inclusieve samenleving normaal en ze vinden het vreemd (of zelfs aanstootgevend) wanneer een bedrijf geen inclusief beleid voert, waarin iedereen dezelfde kansen geniet. Voor veel Gen Z’ers is dit een reden om weg te gaan bij hun werkgever.

Er moet respect zijn op de werkvloer. Uiteindelijk zijn we allemaal mensen en we moeten het met elkaar doen. En daar hebben ze echt wel een punt. Een bedrijf dat niet openstaat voor diversiteit op de werkvloer, of waarin je merkt dat er eilandjes vormen tussen welke weinig respect heerst, is niet bestand tegen de toekomst.

 

Betrokkenheid

De behoefte aan contact met anderen, waaronder collega’s, is al eerder beschreven. Het werkgeluk onder de werknemers uit de generatie wordt versterkt door leuke dingen samen te doen. Dit gaat verder dan maandelijkse borrels of bedrijfsfeestjes.

Zoals genoemd is deze generatie heel erg bezig met moderne problemen. Inclusie en zorg voor de planeet zijn belangrijke thema’s voor deze generatie en ze verwachten dat hun werkgever dat ook vindt. Een actie om afval op te ruimen, of initiatieven om het bedrijf te verduurzamen worden als leuke activiteiten ervaren. Want een positieve stempel drukken op deze aarde, daar lopen ze wel warm voor.

Betrek de Gen Z-medewerkers bij initiatieven om het bedrijf, dan wel de wereld, duurzamer, vitaler en inclusiever te maken. Ze zullen inzet tonen en de betrokkenheid die ze bij het bedrijf voelen, zal zich ook vertalen naar bereidheid te schikken naar die “onlogische” werkmethodieken van generatie X.

 

Samenvattend is een gemêleerde samenstelling binnen een bedrijf waarbij men elkaar respecteert en oprecht samenwerkt de sleutel tot succes. Daarbij horen alle generaties waarbij ieder zijn eigen rol heeft om gezamenlijk succesvol te zijn. Zonder Gen Z is je bedrijf niet toekomstbestendig.

 

Weten wat Grafton (of een van onze andere merken) voor uw bedrijf kan betekenen? Bekijk onze mogelijkheden hier, of neem contact met ons op.